گروه بندی ساختمان ها در مبحث دوم مقررات ملی ساختمان (الف ،ب ،ج ،د )
گروه الف ب ج د چیست ؟
متراژ و حدود صلاحیت مهندسین در گرو ه های مختلف
مبحث دوم – نظامات اداری
ماده 18 – نحوه عمل به ماده 12 آييننامه اجرايي و تبصره هاي آن
مقدمه : به منظور تعيين حدود صلاحيت مهندسان داراي پروانه اشتغال ، فعاليتهاي مهندسـي سـاختمان
براساس پيچيدگي عوامل و حجم كار به چهار گـروه «الـف» ، «ب» ، «ج» و «د» گـروهبنـدي شـده انـد و
همچنين به منظور تعيين حدود صلاحيت كاردانها و ديپلمـه هـاي فنـي و معمـاران تجربـي داراي پروانـه
اشتغال به كار فعاليت هاي فني در ساختمان براساس پيچيدگي عوامل و حجمكار ، ساختمانها به سه گروه
«يك» ، «دو» و «سه» تقسيم بندي شدهاند.
پيچيدگي عوامل و حجم كار مذكور و متعاقب آن تقسيمات ساختمانها به چهارگروه الف ، ب ، ج و د تـابع
تحليل خدمات مهندسي موثر در احداث ساختمانها در مراحل طراحـي ، نظـارت و اجـراي سـاختمان بـه
شيوه هاي ساختماني متعارف و معمول در ساخت و سازهاي بناها در استانهاي كشور ميباشد.
منظور از شيوه هاي ساختماني متعارف و معمول، ساختمانهاي با سازههاي پايهاي (بنايي) يا اسكلت فلـزي
يا بتن آرمه و يا پيشساخته است.
پيچيدگي عوامل و حجم كارهاي ساختماني درارتباط مستقيم بـا دخالـت فنـي هـر كـدام از رشـتههـاي
مهندسي ساختمان موضوع قانون نهايتا به اين نتيجه رسيده است كه عوامـل اصـلي مـوثر در تعيـين ايـن
پيچيدگي و حجم كار در ساختمانها با سه عامـل سـطح زيربنـا ،تعـداد طبقـات و نـوع كـاربري سـنجيده
ميشود.
18ـ1 عوامل سه گانه اصلي موثر در پيچيدگي و حجم كار در تعيين فعاليتهاي مهندسي ساختمان به
شرح زير ميباشد:
1-1-18 ساختمانها از نظر سطح زيربنا به ترتيب از يك تـا 600 مترمربـع در گـروه «الـف» و از 601 تـا
2000 مترمربع در گروه «ب» و از 2001 تا 5000 مترمربع در گـروه «ج» و بيشـتراز 5000 مترمربـع در
گروه «د» طبقه بندي شدهاند.
2-1-18 ساختمانها از نظر طبقات به ترتيب 1 و 2 طبقه از روي شـالوده در گـروه «الـف» ، از 3 ، 4 و 5
طبقه از روي شالوده در گروه «ب» ، از 6 لغايت 10 طبقه روي شالوده در گروه «ج» و بيشتر از 10 طبقـه
در گروه «د» تقسيمبندي شدهاند.
3-1-18 پيچيــدگي دخالــت نــوع كــاربري در طراحــي ســاختمان و خصوصــيات اجرايــي آن براســاس
حيطه عملكردكاربري ها در قالب تقسيمات توزيع خدمات شهري طبقه بندي شـده اسـت و معيـار كـاربري
قابليت مناسبي براي طبقهبندي پيچيدگي كار ساختمان دارد. عامل كـاربري عمـدتا براسـاس پيشـنهادات
تقسيمات شهري (ساختمانهاي مشمول ماده 100 قانون شـهرداريهـا) شـامل : محلـه (بـرزن) ، ناحيـه،
منطقه و شهر ميباشد و توزيع كاربريهاي منعكس در طرحهاي جامع ، هادي و تفضيلي شهر مورد عمـل
شهرداريها و در مواردي هم از طريق مصوبات سازمانهاي متولي كاربري مانند سازمان نوسـازي و توسـعه
تجهيزمدارس درباره ساختمانهاي با كاربري آموزشعمومي و يا سازمانهاي ذيربط بـراي سـاختمانهاي بـا
كاربري بهداشتي ـ درماني و موارد مشابه قابل بررسي است. ساختمانها بـه لحـاظ كـاربري بـه شـرح زيـر
تقسيمبندي ميگردند:
ساختمانهاي گروه «الف» : كاربريها با حيطه عملكردي محله (برزن) كه عملكـرد خـدماتي سـاختمان در
محدوده كوچكي ميباشد مانند واحدهاي مسـكوني ، تجـاري كوچـك ، مـدارس ابتـدايي ، كلينيـكهـا ،
كودكستانها ، كارگاهها و …
ساختمانهاي گروه «ب» : كاربريهاي با حيطهعملكردي ناحيه مانند شعبات فرعي بĤنكها ، مدارسمتوسطه
، درمانگاهها ، خوابگاهها ، سالنهاي ورزشي ساده و …
ساختمانهاي گروه «ج» : كاربريها با حيطه عملكردي منطقه مانند فروشـگاههـاي بـزرگ ، بيمارسـتانها ،
مراكز فرهنگي ، ايستگاههاي فرعي مترو ، ساختمانهاي : پست ، پليس ، آتشنشاني ، شعب اصـلي بانكهـا،
مهمانپذيرها ، هتلهاي كوچك و … .
ساختمانهاي گروه «د» : كاربريها با حيطه عملكرد شهري و فراشهري مانند فرودگـاههـا ، اسـتاديومهـا ،
دانشگاهها ، مراكز اصلي مخابرات ، مراكز تحقيقاتي ، ايستگاههاي اصلي مترو ، بناهاي يـادبود ، هتـلهـاي
بزرگ و … .
18ـ1ـ3ـ1 در مواردي كه بررسي گروه كاربري ساختمان ميسر نباشد از طريق استعلام از وزارت مسكن و
شهرسازي ، حيطه عملكردي كاربري مورد نظر تعيين خواهد شد.
-18 4-1 هر يك از عوامل سه گانه فوق به تنهايي گروه ساختمان را براي ارايه خدمات مهندسي توسـط
مهندسان حقيقي در پايههاي مختلف ساختمان تعيين مـينمايـد. در خصـوص ارايـه خـدمات مهندسـي
ساختمان توسط اشخاص حقوقي دو عامل طبقه و كاربري ساختمان ملاك تعيين گـروه سـاختمان بـراي
ارايه خدمات مهندسي خواهد بود و عامل زيربناي ساختمان در ظرفيـت اشـتغال اشـخاص حقـوقي مـوثر
ميباشد.
18ـ2 حدود صلاحيت مهندسان تأسيسات مكانيكي و تأسيسات برقـي در تهيـه طـرحهـاي تأسيسـاتي و
همچنين نظارت آن براي تمام گروهه اي ساختماني الف ،ب ، ج و د به شرح جدول شماره 13 ميباشد.
18ـ3 انجام خدمات طراحي ، نظارت و اجراي ساختمانهاي گـروه «د» و «ويـژه» در تمـامي رشـتههـاي
هفتگانه ساختمان ، تا زماني كه پروانه اشتغال در پايه ارشد صادر نگرديده است توسـط دارنـدگان پروانـه
اشتغال مهندسي پايه يك با بيش از 18 سال سابقه كار و دارنده صلاحيت در آن گرايش انجـام پـذيرد و
در اين حالت ظرفيت اشتغال اين گونه اشخاص در پايه ارشد محاسبه و منظور شود.
