آموزش مبحث دواردهم مقررات ملی ساختمان
وسايل و سازه هاي حفاظتي
جان پناه و نرده حفاظتي موقت
پاخورهاي حفاظتي
راهرو سرپوشيده موقت
سرپوش حفاظتي
پوشش موقت فضاهاي باز
سقف موقت
تورهاي ايمني
حصار حفاظتي موقت
وسايل و سازههاي حفاظتي در مبحث 12
در طراحي قسمتهاي مختلف وسايل و سازههاي حفاظتي كه تحت تاثير بارهاي ثقلي
و يا بارهاي ناشي از اثرات محيطي قرار ميگيرند، بايد مفاد مبحث “بارهاي وارده بر ساختمان
(مبحث ششم مقررات ملّي ساختمان)” رعايت گردد.
جان پناه و نرده حفاظتي موقت
-نرده حفاظتي موقت حفاظي است قائم كه بايد براي جلوگيري از سقوط افراد در موارد
مندرج در بند 1-3-2-12 كه ارتفاع سقوط بيش از 120 سانتيمتر باشد نصب گردد.
ارتفاع نرده حفاظتي موقت از كف طبقه يا سكوي كار نبايد از 0/9 متر كمتر و از
1/10 متر بيشتر باشد. همچنين ارتفاع نرده حفاظتي موقت راه پله و سطوح شيبدار نبايد از 0/75
متر كمتر و از 0/85 متر بيشتر باشد.
نرده حفاظتي بايد در فواصل حداكثر 2 متر، داراي پايههاي عمودي بوده و ساختمان و
اجزاي سازه آن با توجه به مفاد مبحث “بارهاي وارده بر ساختمان (مبحث ششم مقررات ملّي
ساختمان)” وآييننامه “بارگذاري پلها (نشريه 139 دفتر تحقيقات و معيارهاي فني معاونت برنامه-
ريزي و نظارت راهبردي رياست جمهوري)” داراي چنان مقاومتي باشندكه بتوانند در مقابل نيروها و
ضربههاي وارده در تمام جهات مقاومت نمايند. به علاوه نرده بايد مقاومت لازم را براي مواقعي كه در
معرض برخورد با وسايل نقليه و ساير وسايل متحرك قرار ميگيرد، داشته باشد.
در اجزاي نرده حفاظتي كه شامل پاخور، نرده بالايي و نرده مياني ميباشد، نبايد
قسمتهاي تيز و برنده وجود داشته باشد.
پاخورهاي حفاظتي
حفاظي است قرنيز مانند بـه ارتفاع 150 ميليمتر كه بايد در طرف باز سكوهاي كار
و ساير موارد مندرج در بند 1-3-2-12 جهت جلوگيري از لغزش و ريزش ابزار كار و مصالح
ساختماني نصب گردد. پاخورها بايد از چوب مناسب به ضخامت حداقل 25 ميليمتر باشد. در
صورت استفاده از ورق فولادي لبههاي آن نبايد تيز و برنده باشد.
راهرو سرپوشيده موقت
سازهاي است حفاظتي كه به صورت موقت در پيادهروها يا ساير معابر عمومي براي
جلوگيري از خطرهاي ناشي از پرتاب شدن مصالح، وسايل و تجهيزات ساختماني ايجاد ميشود.
ارتفاع راهروي سرپوشيده نبايد كمتر از 2/5 متر و عرض آن نيز نبايد كمتر از 1/5
متر باشد مگر آنكه عرض پياده روي موجود كمتر از آن باشد كه در اين صورت، هم عرض پياده رو
خواهد بود.
راهرو سرپوشيده بايد فاقد هرگونه مانع بوده و داراي نور كافي در تمام اوقات باشد.
سقف راهرو و ساير قسمتهاي آن بايد با توجه به مفاد مبحث “بارهاي وارده بر
ساختمان (مبحث ششم مقررات ملّي ساختمان)” توانايي تحمل هرگونه ريزش و سقوط احتمالي
مصالح ساختماني را داشته باشد.
لبههاي بيروني سقف راهرو بايد داراي ديواره شيب داري از چوب يا فولاد مقاوم به
ارتفاع حداقل 1 متر باشد. زاويه اين حفاظ بايد نسبت به سقف حداقل 30 و حداكثر 45 درجه به
طرف خارج اختيار گردد.
در صورت استفاده از تختههاي چوبي در سقف راهرو، بايد ضخامت آنها حداقل 50
ميليمتر بوده و به ترتيبي در كنار هم قرار گيرند كه از ريزش مصالح ساختماني به داخل راهرو
جلوگيري به عمل آيد. استفاده از مصالح غير مقاوم مانند توري سيمي، گوني و از اين قبيل ممنوع
ميباشد. در هر صورت بايد تدابيري اتخاذ شود تا از ريزش هرگونه ابزار، مواد و مصالح، آب و
ضايعات از سقف و ديواره بيروني راهروي سرپوشيده جلوگيري به عمل آيد.
اطراف راهروي سرپوشيده موقت كه در مجاورت كارگاه ساختماني قرار دارد، بايد
داراي حفاظ يا نردهاي به ارتفاع لازم مطابق مشخصات و ويژگيهاي مذكور در بخش 2-5-12
باشد.
سرپوش حفاظتي
پوششي است، كه براي جلوگيري از آسيب ناشي از اثر سقوط اشيا در ديواره اطراف
ساختمان در حال احداث نصب ميشود. سرپوش حفاظتي بايد چنان طراحي و ساخته شود كه در
مقابل نيروهاي وارده مقاوم بوده و در اثر ريزش مصالح يا ابزار بر روي آن خطري متوجه افراد،
تجهيزات و مستحدثاتي كه در زير آن قرار دارند نگردد.
پوشش موقت فضاهاي باز
كليه پرتگاهها و دهانههاي باز در قسمتهاي مختلف كارگاه ساختماني كه احتمال
خطر سقوط افراد را در بر دارند، بايد تا زمان محصور شدن يا پوشيده شدن نهايي و يا نصب حفاظها،
پوششها و نردههاي دائمي و اصلي، به وسيله نردهها يا پوششهاي موقت به طور محكم و مناسب
حفاظت گردند.
پوشش حفاظتي موقت بايد داراي شرايط زير باشد:
الف: در مورد دهانههاي باز با ابعاد كمتر از 0/45 متر، تختههاي چوبي با ضخامت حداقل 25 ميليمتر.
ب : در مورد دهانههاي باز با ابعاد بيشتر از 0/45 متر تا 2/5 متر، تختههاي چوبي با ضخامت
حداقل 50 ميليمتر.
پ : در صورت استفاده از پوششهاي فولادي، پوشش مذكور بايد از مقاومت لازم برخوردار باشد.
2 براي جلوگيري از ريزش مصالح و ابزار و همچنين حفظ محيط زيست و زيبايي منظر
شهر، بايد جداره خارجي ساختمان در دست احداث با استفاده از پردههاي برزنتي يا پلاستيكي
مقاوم پوشانده شود.
سقف موقت
براي سقفهاي موقت كه به صورت سكوهاي كار مورد استفاده قرار ميگيرند، بايد از
تختههاي چوبي با ضخامت 50 ميليمتر و پهناي 250 ميليمتر كه محكم به يكديگر بسته شده
باشند، استفاده شود. به علاوه فاصله تكيهگاه تختهها نبايد بيش از 2/4 متر باشد.
تورهاي ايمني
در مواردي كه نصب سكوهاي كار و نردههاي حفاظتي در ارتفاع بيش از 3/5 متر امكان
پذير نباشد، بايد براي جلوگيري از سقوط افراد، از تورهاي ايمني با رعايت موارد زير استفاده شود:
الف: تورهاي ايمني بايد در فاصله و شرايطي كه سازندگان آنها مشخص نمودهاند نصب شود، به
نحوي كه تور ايمني در فاصله حداقل 2/4 متر و حداكثر 4/6 متر پايينتر از ناحيه يا تراز كاري
نصب گردد تا در صورت سقوط كارگران، امكان اصابت آنها به اجسام سخت وجود نداشته باشد.
ب : برپايي و نصب تورهاي ايمني، همچنين جمع آوري و برچيدن آنها بايد توسط شخص ذيصلاح
و با استفاده از حمايل بند كامل بدن و طناب مهار صورت گيرد. اين تورها قبل از استفاده و
در مدت بهرهبرداري بايد به طور مستمر توسط شخص ذيصلاح بازرسي و كنترل شود.
استفاده از تورهاي فرسوده و آسيب ديده به هيچ وجه مجاز نميباشد.
پ : در استفاده و برپايي و نصب تورهاي ايمني، رعايت آئيننامه ايمني كار در ارتفاع مصوب
شوراي عالي حفاظت فني الزامي ميباشد.
حصار حفاظتي موقت
سازهاي است موقتي كه براي جلوگيري از ورود افراد متفرقه و غير مسئول به داخل
محدوده كارگاه ساختماني ساخته و بر پا ميگردد.
ارتفاع حصار حفاظتي موقت نبايد از كف معبر عمومي و يا فضاي مجاور آن كمتر از
1/9 متر باشد.
حصار حفاظتي موقت بايد در فواصل حداكثر 2 متر داراي پايههاي قائم بوده و
ساختمان و اجزاي آن بايد با توجه به شرايط زير طراحي، ساخته و برپا گردند:
الف: بار طراحي براي محلهاي كم خطر و همچنين محلهاي عبور پر خطر و داراي احتمال برخورد
خودروهاي عبوري با حصار بايد با توجه به ضوابط و مقررات “آئيننامه بارگذاري پلها
(حفاظت از وسايل نقليه و تامين ايمني عابران پياده)” نشريه شماره 139 دفتر تحقيقات و
معيارهاي فني معاونت برنامهريزي و نظارت راهبردي رياست جمهوري انتخاب گردد.
ب : مصالحي كه براي ساخت حصار حفاظتي موقت بكار ميرود بايد فاقد اجزا و يا گوشههاي تيز و
برنده باشد، تا در صورت تماس و يا برخورد عابرين و يا كارگران با حصار براي آنها حادثهاي
بوجود نيايد
